بسیاری از افرادی که مبتلا به کمر درد و دیسک کمر می شوند، پس از مراجعه به دکتر و شنیدن عبارت: “شما دیسک دارید” با این سوال مواجه می شوند که دیسک کجاست؟ برای پاسخ به این سوال ابتدا با آناتومی شروع می کنیم و سپس به سایر موارد می پردازیم:
آناتومی دیسک_ستون فقرات:
ستون فقرات ما از ۲۴ استخوان متحرک تشکیل شده که به آنها مهره می گوییم.
این مهره ها شامل: ۷ مهره گردنی، ۱۲ مهره سینه ای، ۵ مهره کمری هستند.
دیسک کمر_ستون فقرات
مهره های خاجی که در پایین مهره های کمری قرار دارندبه هم بهم پیوسته هستند و حرکتی ندارند.
قسمت کمری ستون فقرات بخش بیشتر وزن بدن را تحمل می کند.
مهره های کمری را به اختصار با حرف انگلیسی L نمایش می دهیم که اول کلمه Lumbar می باشد.
مهره هایی که در ستون فقرات قرار دارند توسط دیسک های بین مهره ای از یکدیگر جدا می شوند.
نقش این دیسک ها جذب نیرو و جلوگیری از سایش بین مهره ای می باشد.
ساختار دیسک کمر
هر دیسک کمر دارای دو قسمت است:
قسمت مرکزی: این قسمت هسته دیسک است که ماهیت ژله ای دارد و نوکلئوس پالپوسوس نامیده می شود.
قسمت محیطی: این قسمت نسبت به هسته دیسک سفت تر است و حالت لایه لایه دارد (مانند لایه های پیاز) و در اطراف هسته دیسک قرار گرفته است.
نام این قسمت آنالوس فایبروسوس می باشد.
دیسک کمر چیست؟
دیسک (فتق دیسک) وقتی اتفاق می افتد که قسمت مرکزی ژله ای در دیسک دیواره های اطراف خود را سوراخ می کند و به بیرون راه پیدا می کند. تصور کنید در داخل لایه های پیاز یک قسمت ژله ای وجود داشته باشد و این قسمت ژله ای به علت فشار های متعدد اطراف خود را تخریب کند و به بیرون راه پیدا کند. علایمی که در دیسک کمر داریم شامل: کمر درد، پا درد، بی حسی و سوزن سوزن شدن در هر دو پا یا یک پا
این علایم به خاطر فشاری است که قسمت خارج شده از دیسک کمر بر روی اعصاب نخاعی وارد می کند.
مراحل دیسک کمر_استیج های دیسک کمر:
مراحل دیسک کمر_استیج های دیسک کمر:
مرحله 1: ساییدگی دیسک، در این مرحله عملکرد قسمت ژلاتینی(هسته) دیسک کم می شود و توانمندی آن در جذب نیرو های فشاری و برشی کاهش می یابد. اکثر انسان ها با گذشت زمان و به دلیل فرسودگی این مرحله را در ناحیه کمری تجربه می کنند. در این مرحله فتق(پارگی) در قسمت محیطی مشاهده نمی شود.
مرحله 2: برجستگی دیسک، در این مرحله شکل ظاهری دیسک تغییر می کند و فشار روی اعصاب خروجی از نخاع را داریم(اعصابی که به پا ها می روند). فشاری که روی اعصاب نخاعی وجود دارد گاهی سبب ایجاد درد های شدید می شود. به این مرحله بالجینگ یا پروتروژن هم می گوییم.
مرحله 3: پارگی دیسک، در این مرحله قسمت ژله ای مانند دیسک(هسته)، قسمت لاستیک مانند(قسمت محیطی) آنرا پاره می کند اما کامل خارج نمی شود و حدودا در همان قسمت باقی می ماند.
مرحله 4: جدا شدن، در این مرحله قسمت ژله ای که در مرحله قبل اطراف خود را پاره کرده بود و در همان جا بود از محوطه تایر مانند جدا شده و به فضای نخاع وارد می شود.
به دو مرحله اول فتق ناکامل و به دو مرحله بعدی فتق کامل می گوییم.
علل ایجاد دیسک(علل فتق دیسک):
عوامل متعددی سبب ایجاد دیسک کمر می شود که از جمله آنها می توان به موارد زیر اشاره کرد:
کهولت و افزایش سن، وزن نامناسب، انجام کارهای ورزمره زندگی به صورت نادرست و در وضعیت های بد بدنی، ورزش نکردن و ضعف عضلات و نخوردن آب، میوه و سبزیجات به میزان کافی
چه زمانی به دکتر مراجعه کنیم؟
بسیاری از علایم ممکن است با استراحت کاهش پیدا کند اما اگر این علایم با استراحت و گذشت حدود یک هفته کاهش پیدا نکرد باید هر چه سریعتر به دکتر مراجعه کنید.
بهترین دکتر دیسک کمر کیست؟
از دیدگاه متخصصین کاردرمانی بهترین متخصص دیسک کمر خود شما هستید . انجام کارهای روزمره به صورت درست، ورزش منظم، خوردن آب به میزان کافی در روز مواردی است که شما به عنوان خط مقدم درمان باید رعایت کنید. نکته مهم این است که در بسیاری از موارد که با مراجعه به کاردرمانی علایم دیسک کمر از بین می رود این خود شما هستید که با ادامه انجام تمرین ها در منزل باید وضعیت خوب خود را حفظ کنید.
درمان دیسک کمر:
درمان غیر جراحی
از درمان های غیر جراحی دیسک می توان به موارد زیر اشاره کرد:
استفاده از داروهای مسکن و ضد التهاب، درمان های اولیه در منزل، کاردرمانی و توانبخشی، استفاده از کمر بند طبی
داروهای ضد التهاب و مسکن فقط درمان اولیه هستند.
اگر به این روش وابسته شوید و عامل اصلی ایجاد دیسک را از بین نبرید و فقط از این دارو ها استفاده کنید، خیلی زود شرایط شما آنقدر وخیم خواهد شد که به عمل جراحی نیاز پیدا می کنید.
برای استفاده از داروها موارد زیر را رعایت کنید:
- فقط زیر نظر پزشک دارو را استفاده کنید و از استفاده خود سرانه دارو پرهیز نمایید
- سعی کنید به دارو وابسته نشوید و تا جای ممکن درمان حرکتی را در پیش بگیرید
در رابطه با درمان خانگی کمر درد مطالعه این مقاله را به شما توصیه می کنم:
نکته ای که در استفاده از کمر بند طبی نیاز است در ذهن داشته باشید این است که تا جای ممکن به آن وابسته نشوید . استفاده طولانی مدت از کمربند های طبی نه تنها برای شما مفید نیست بلکه عضلات اطراف ستون فقرات شما را ضعیف می کند و کنترل حرکتی در ناحیه لگن و ستون فقرات کاهش می یابد. بنابراین در کمر درد های خفیف و متوسط توصیه به استفاده از کمر بند های طبی نمیکنیم و در کمر درد های شدید هم فقط تا یک مدت کوتاه(حدودا یک ماه) توصیه به استفاده از کمربند طبی می شود.
در زیر 3 مورد از صدها درمان موفق درمان غیر جراحی دیسک با استفاده از کاردرمانی را برای شما می گذاریم:
درمان جراحی
زمانی که بیمار به درمان های غیر جراحی پاسخ مناسب ندهد از جراحی استفاده می شود.
