درمان بریدگی تاندون مچ دست براثر آسیب های مختلفی مثل تصادفات و انواع ورزش هایی که رخ میدهد ارجاع به کاردرمانی را واجب می کند. بعد از جراحی و ترمیم تاندون های خم کننده یا صاف کننده ی مچ دست کاردرمانی می تواند بلافاصله یا پس از مدتی شروع به مداخله کند. آسیب به تاندون های مچ دست اغلب بر اثر ضربه رخ می دهد. به طور مثال ضرباتی که باعث کشش بیش از حد تاندون ها می شود باعث بریدگی باندها می شوند. متخصصان کاردرمانی در زمینه ی بهبودی و افزایش تحرک مچ و انگشتان پس از جراحی با توجه به نیاز های بیمار برنامه ی درمانی را تنظیم می کنند. درمان بریدگی تاندون مچ دست چندین هفته به طول خواهد انجامید تا به تحرک مناسبی از قسمت آسیب دیده برسند.
تاندون های خم کننده و صاف کننده ی مچ دست
مچ دست ساختار پیچیده ای دارد. به گونه ای که تاندون های ماهیچه های ساعد اندام فوقانی تا انگشتان هم کشیده می شوند. در قسمت پشتی و در قسمت کف دستی مچ هم تاندون های این ماهیچه ها وجود دارند. تاندون ها باند های فیبروزی هستند که سر ماهیچه ها را به استخوان متصل می کنند. تاندون ها به حرکت انگشتان، دست و سایر قسمت های دیگر بدن کمک می کنند. همان طور که گفتیم دو نوع تاندون خم کننده و صاف کننده ی دست وجود دارند که در درمان بریدگی تاندون مچ دست مورد هدف قرار می گیرند. تاندون های اکستانسوری و صاف کننده در قسمت بالای مچ دست قرار دارند و انگشتان را صاف می کنند. در حالی که تاندون های فلکسوری در سطح پایینی مچ قرار گرفته اند و انگشتان را خم می کنند. این تاندون ها صاف، منعطف و ضخیم هستند.
بریدگی های عمیق در سطح زیرین مچ، دست یا انگشتان می تواند تاندون را بریده و به آن آسیب برساند. در نتیجه ی آن باعث می شود که یک یا چند مفصل در انگشتان قابلیت خم شدن نداشته باشند. پارگی تاندون های خم کننده ممکن است جزئی یا کامل باشد. اگر تاندون ها کاملاً بریده شوند، مفاصل انگشت به هیچ وجه نمی توانند خود به خود خم شوند.
برای مطالعه بیشتر در مورد درمان تاندون فلکسوری مچ دست، لینک زیر را بزنید.
علل آسیب جهت درمان بریدگی تاندون مچ دست
هر گونه بریدگی یا پارگی در مچ دست می تواند باعث آسیب تاندون خم کننده یا صاف کننده شود. آسیب تاندون های صاف کننده چون به پوست نزدیک تر هستند نیاز به بریدگی عمقی هم ندارند. سایر علل احتمالی عبارتند از:
- آسیب های ورزشی اغلب با فوتبال، کُشتی و … ظاهر خواهد شد.
- کشش تاندون در جایی که تاندون از استخوان خارج می شود.
- هنگامی که انگشت بازیکنان پیراهن یا لباس بازیکن دیگر را می گیرد هم احتمال پارگی وجود دارد.
- روماتیسم های مفصلی
- فعالیت های ماجراجویانه مانند صخره نوردی احتمال رخداد این آسیب های تاندونی برایشان وجود خواهد داشت.
علائم آسیب و ارجاع برای درمان بریدگی تاندون مچ دست
در صورت بروز علائم زیر حتما باید به پزشک مراجعه کرد:
- برش اخیر در ناحیه ی مچ دست
- درد
- تورم
- از دست دادن توانایی خم شدن انگشت
- بی حسی (از دست دادن حس)
- گاهاً ممکن است بیمار هنگام خم کردن یا صاف کردن مچش هم درد داشته باشد.
بهبود آسیب های تاندون مچ دست هفته ها تا ماه ها طول می کشد. اکثر افرادی که این نوع آسیب های تاندون را دارند و تحت درمان مناسب قرار می گیرند، طی دو تا سه ماه شروع به بهبود می کنند. در موارد شدیدتر ، درمان ممکن است شامل جراحی و زمان بهبود بیشتری باشد. با این حال کاردرمانی در درمان بریدگی تاندون مچ دست فرد را به حداکثر استقلال و کیفیت زندگی سابق خود باز می گرداند.
برای اطلاعات بیشتر در مورد درمان ورم دست، لینک زیر را مطالعه فرمایید.
کاردرمانی در آسیب های تاندون های مچ
در کاردرمانی قبل از انتخاب گزینه درمانی، ارزیابی مناسب دست و مچ مراجع نیاز است. کاردرمانگران حرفه ای تغییر شکل، تورم، تفاوت رنگ، حساسیت و تغییر عملکرد کلی یعنی حرکت، قدرت و مهارت مچ را ارزیابی می کنند که در تعیین محدودیت ها و شدت آسیب بسیار مهم است. بعد از ارزیابی دقیق برنامه ی درمانی و اهداف درمانی بررسی و انتخاب می شوند. روش های متخصصان کاردرمانی برای درمان بریدگی تاندون مچ دست موارد زیادی را در بر میگیرند که در زیر برخی از آن ها را آورده ایم:
- تجویز انواع آتل
- آموزش و درمان اسکارهای مربوط به جراحت مچ
- تمریناتی برای افزایش دامنه حرکتی و بهبود قدرت مچ و اندام فوقانی
- مدیریت درد
- ماساژ عضلانی مناسب
- روش های درمانی به نام حساسیت زدایی
- آموزش در مورد شرایطی که فرد در آن قرار دارد.
- توصیه هایی برای سازگاری کار یا محیط
- توان بخشی و تقویت سایر مفاصل سالمی که اطراف مفصل مورد آسیب قرار دارند.
تجویز ارتز و آتل به کاردرمانگر حرفه ای نیاز دارد تا مهارت و خلاقیت خود را نشان دهند. و هم چنین دانش خود را در زمینه های مختلف (مانند آناتومی، بیومکانیک، تشخیص و روند بهبود) به کار گیرد. کاردرمانگران از مهارت های تجزیه و تحلیل خود برای تعیین نوع ارتز و عملکرد آن برای راحتی مراجع استفاده می کنند.
برای اطلاعات بیشتر در مورد درمان درد دست، لینک زیر را مطالعه فرمایید.
اهداف کاردرمانی در درمان بریدگی تاندون مچ دست
متخصصان کاردرمانی با توجه به درجه ی آسیب دیدگی و شرایط حاضر اقدامات و اهداف درمانی لازم را برای بعد از عمل جراحی ترتیب می دهند. برخی از اهداف درمانی کاردرمانی را جهت ارائه پروتکل های درمانی در اختیارتان قرار می دهیم.
- فراهم کردن حفاظت مناسبی از طریق آتل گذاری
- پیشگیری از ایجاد تورم بیش از حد
- کمک به التیام زخم
- حفظ دامنه ی حرکتی همه ی مفاصل سالم مثلا مفاصل از گردن تا مچ، که توسط خود فرد باید انجام گیرد (دامنه حرکتی فعال).
- حفظ دامنه حرکتی غیر فعال ( دامنه حرکتی است که درمانگر مفصل را حرکت می دهد.)
- جلوگیری از کوتاهی عضلات صاف کننده یا خم کننده ی مچ که در درمان بریدگی تاندون مچ دست بسیار مهم است.
- بازگرداندن حرکات لغزشی تاندون های صاف کننده یا خم کننده انگشتان برای رسیدن به دامنه حرکتی غیرفعال مناسب
- راهنمایی بیمار به منظور استفاده ی عملکردی از دست و مچ در زمان مناسب
- تقویت مچ و دست به صورت تدریجی
- بازگشت به سطح عملکرد قبلی در صورت امکان با حداکثر تلاش کاردرمانگر
برخی از موارد دیگری نیز مانند عفونت، آسیبهای همراه با پارگی ها، دردهای ناشی از سیستم سمپاتیک بدن مراجع و خشکی مفاصل هم وجود دارد. که متخصص کاردرمانی تمام این موارد را نیز در نظر می گیرد.
مدیریت کاردرمانی برای درمان بریدگی تاندون مچ دست پس از جراحی
درمانگران باید در مورد آناتومی و مناطق آسیب تاندون و مراحل بهبود تاندون آگاهی داشته باشند. زیرا این امر رویکرد درمان را آسان و روشن می کند. به عنوان مثال، منطقه ی آسیب تاندونی، طراحی آتل و روند درمان را تعیین می کند. بریدگی تاندون ها در مچ و دست بر اساس منطقه ی آسیب دیده نامگذاری می شوند. زمان و مرحله ترمیم تاندون هم بر شروع تمرینات توان بخشی تأثیر می گذارد. به عنوان مثال، اگر بیمار در 8 یا 9 روز بعد از جراحی برای درمان معرفی شود و هنوز هیچ درمانی نداشته باشد. درمانگر احتمالاً نمی خواهد تمرینات حرکتی فعال را شروع کند زیرا تاندون در ضعیف ترین حالت خود قرار دارد. کاردرمانگران همچنین از اهمیت مکانیسم خم کنندگی و صاف کنندگی در استفاده کاربردی از مچ دست و چگونگی آسیب تاندون بر عملکرد بیمار آگاهی دارند.
مداخله کاردرمانی برای درمان بریدگی تاندون مچ دست
درمانگران اغلب ترکیبی از مداخلات را تجویز می کنند. توان بخشی اولیه در شش تا هشت هفته اول پس از جراحی بر محافظت از ترمیم تاندون متمرکز می باشد. مداخله در این دوره اولیه پس از عمل می تواند شامل آموزش بیمار، تجویز یا ساخت نوعی ارتز و رژیم ورزشی باشد. به علاوه فعالیت های مراقبت از زخم (استفاده از پانسمان)، مدیریت تورم (به عنوان مثال فشرده سازی یا دادن ارتفاع). مدیریت اسکار (به عنوان مثال درمان های ماساژ و حساسیت زدایی) و روش های دیگر هم انجام خواهد شد.
یک درمانگر ممکن است یک آتل از پیش ساخته شده را به منظور محافظت از ترمیم تاندون ارائه دهد. در درمان بریدگی تاندون مچ دست ارتزها استفاده از دست را محدود کرده و به مفاصل اجازه می دهند در محدوده حرکتی ایمنی حرکت کنند. آتل ها هم چنین می توانند طرح های متفاوتی داشته باشند. از جمله طرح های دست ساز (عبور از مفاصل انگشت یا شست)، طرح های بر پایه ساعد (عبور از مفاصل متعدد از جمله مچ، انگشتان/انگشت شست). یا می توانند دارای اجزای متحرک (اغلب با استفاده از یک سیستم کششی الاستیک برای تقلید از عملکرد تاندون ها، بنابراین از فشار اضافه هنگام حرکت مفاصل جلوگیری می کند). تغییرات نیز با توجه به موقعیت خاص مچ دست هم انجام خواهند شد.
تمرینات تقویتی در درمان بریدگی تاندون مچ دست
تمرینات مختلف درمانی هم مورد استفاده قرار می گیرند که اغلب با توجه به شدت آسیب تعیین می شوند. این تمرینات عبارتند از دوره های بی حرکتی، کنترل حرکات غیرفعال و کنترل حرکات فعال. در دوره ی بی حرکتی، درمانگران هیچ گونه ورزشی را در یک دوره زمانی مشخص تجویز نمی کنند. کنترل حرکات غیرفعال به خم شدن یا صاف شدن دستی مچ با کمک دست دیگر بیمار یا کاردرمانگر اشاره دارد. این حرکت به گونه ای عمل می کند که تاندون فلکسور یا اکستنسوری را تحت فشار قرار نمی دهد. سپس بیمار با استفاده از قدرت عضلانی تاندون بازکننده بدون آسیب زدن به مچ آن را صاف می کند.
برنامه های تمرینی در درمان بریدگی تاندون مچ دست ممکن است شامل ترکیبی از این تمرینات باشند . به عنوان مثال شامل پروتکل بی حرکتی و سپس موبیلیزاسیون یا تمرینات حرکتی غیرفعال و سپس تمرینات نگه داشتن/فعال می تواند باشد. یا هرکدام از این برنامه های تمرینی می توانند به تدریج تغییر کنند به عنوان مثال حرکت فعال از محدوده متوسط به محدوده کامل برسد.
در زیر برخی از تمرینات خانگی را به جهت بهبودی پس از درمان آورده ایم که می توانید آن ها را در خانه انجام دهید.
تمرین برای دامنه حرکتی مچ دست
- خم شدن: مچ دست خود را به آرامی به جلو خم کنید. 5 ثانیه نگه دارید. 3 ست 10 تایی انجام دهید. این حرکات برای درمان بریدگی تاندون مچ دست مفید هستند.
- صاف شدن: مچ دست خود را به آرامی به عقب خم کنید. این موقعیت را 5 ثانیه نگه دارید. 3 ست 10 تایی انجام دهید.
- پهلو به پهلو: مچ دست خود را به آرامی از پهلو به پهلو حرکت دهید (حرکت دست دادن). در هر انتها 5 ثانیه نگه دارید. 3 ست 10 تایی انجام دهید.
چگونگی توانبخشی کاردرمانی
توان بخشی به طور کلی با گذشت زمان پیشرفت می کند. نحوه ارائه مداخله نیز یک نکته مهم است. افراد ممکن است توان بخشی اولیه را در بیمارستان یا کلینیک دریافت کنند. برنامه های بعدی ممکن است در محیط کلینیک انجام شود، یا به تنهایی فرد ممکن است آن ها را در خانه یا محل کار انجام دهد. در درمان بریدگی تاندون مچ دست در هر محیطی، سطح نظارت بیمار متفاوت است. به عنوان مثال کار درمانگر ممکن است بر توان بخشی در کلینیک نظارت کند و یا می تواند این کار را به دلخواه مراجع در خانه انجام دهد.
منابع
برای اطلاعات بیشتر در مورد نقش کاردرمانی در درمان شکستگی مچ دست، لینک زیر را بزنید.