درمان صافی کف پا با ورزش موضوعی است که ممکن است بسیاری از افرادی که به این عارضه دچار هستند، دنبال آن باشند. صافی کف پا وضعیتی است که ممکن است در افراد مختلفی دیده شود. شدت آن در افراد مختلف متفاوت است و گاهی ممکن است سبب بروز اختلالاتی در اندام تحتانی شود. کاردرمانی در درمان صافی کف پا از جمله مداخلات بسیار سودمند و موثر در این عارضه می باشد. همچنین درمان صافی کف پا با ورزش در کنار سایر درمان ها می تواند بسیار موثر و مفید باشد. در ادامه موضوعاتی را در باره صافی کف پا، انواع آن، علائم و نشانه ها، درمان و تمرینات ورزشی موثر در آن خواهید خواند.
صافی کف پا چیست؟
صافی کف پا به از بین رفتن قوس طولی داخلی پا و بیرون زدگی پاشنه و استخوان های مچ پا به خارج گفته می شود. در واقع از بین رفتن قوس طولی قسمت داخلی کف پا باعث می شود وقتی فرد می ایستد، کل سطح کف پای او با زمین در تماس خواهد بود. صافی کف پا معمولا در کودکان شایع است و در طول دههی اول زندگی خود به خود برطرف خواهد شد. گاهی این صافی در طول رشد از بین نرفته و مشکلات و ناتوانی های متعددی برای فرد ایجاد می کنند. سفتی، درد و محدودیت حرکتی در مچ پا و زانو ممکن است فرد را دنبال درمان صافی کف پا با ورزش بکشاند.
انواع صافی کف پا
همه افراد در بدو تولد کف پاهایشان صاف است. قوس قابل توجه کف پا در حدود 3 سالگی به وجود می آید. با گذر از سن کودکی، صافی کف پا ممکن است بنا به دلایلی در افراد باقی بماند. در واقع دو نوع صافی کف پا در افراد وجود دارد.
- عملکردی(انعطاف پذیر). این نوع صافی کف پا به دلیل شلی رباط ها و ضعف عضلانی به وجود می آید. در این نوع، هنگامی که پا در وضعیت تحمل وزن قرار ندارد، قوس کف پا مشاهده می شود. اما هنگامی که فرد ایستاده و در وضعیت تحمل وزن قرار می گیرد، این قوس ناپدید می شود. این وضعیت نیازمند درمان صافی کف پا با ورزش می باشد.
- ساختاری(سخت). این نوع از صافی کف پا سفت و سخت است و در نتیجه ساختار نامناسب استخوان های کف پا یا مشکلات آناتومیکی ایجاد می شود. این نوع از صافی کف پا ثابت بوده و در حالت عدم تحمل وزن هم وجود دارد.
پا بخش مهمی از اندام تحتانی می باشد و وزن اندام ها و ارگان های بالای خود را تحمل کرده و به زمین منتقل می کند. طبیعی است که هر گونه اختلال در عملکرد و ساختار آن سبب ایجاد اختلالاتی در قسمت های بالاتر می شود. صافی کف پا ممکن است سبب ایجاد زانوی پرانتزی و مشکلات لگن گردد.
چه عواملی سبب بروز صافی کف پا میشود؟
چندین عامل در ایجاد صافی کف پا دخیل هستند. این عوامل را می توان به دو دسته اکتسابی و مادرزادی تقسیم کرد. از جمله این عوامل می توان موارد زیر را نام برد:
- وجود مشکلاتی در ساختار استخوان های کف پا
- پیچش استخوان درشت نی به دلیل مشکلاتی مانند زانو ضربدری
- دیابت
- چاقی
- آسیب پا و مچ پا مانند پارگی یا اختلال عملکرد تاندون خلفی استخوان درشت نی
- ناهنجاری ژنتیکی مانند سندرم داون و سندرم مارفان
- عوامل خانوادگی
- کاهش قوس طولی کف پا به دلیل استفاده بیش از حد و یا آسیب که نیازمند مداخلاتی کاردرمانی در درمان صافی کف پا با ورزش می باشد
- برخی شرایط پزشکی مانند آرتروز، اسپینا بیفیدا، فلج مغزی، آرتروژیروز و دیستروفی عضلانی.
- بارداری
علائم و نشانه هایی که نیازمند درمان صافی کف پا با ورزش می باشند.
اکثر کودکان مبتلا به صافی کف پا، معمولا هیچ علامتی ندارند. اغلب والدین اولین افرادی هستند که متوجه صافی کف پا در کودکانشان می شوند. علائمی که افراد ممکن است تجربه کنند عبارتند از:
- درد
- حساسیت به لمس
- گرفتگی در پاها، به ویژه در قسمت پایین پا.
- پاشنه هایی که به سمت بیرون متمایل می شوند.
- تغییر در راه رفتن
- درد یا ناراحتی هنگام راه رفتن
افراد به مرور متوجه می شوند که یک سری از فعالیت ها ممکن است سبب ایجاد درد در مچ پای آن ها شود. آنها به مرور ضرورت درمان صافی کف پا با ورزش را درک می کنند و به دنبال آن خواهند رفت. وجود هر یک از علائم ذکر شده می تواند زندگی روزمره فرد را تحت تاثیر قرار دهد و او را با محدودیت هایی رو به رو سازد.
افرادی که صافی کف پای آنها از نوع ساختاری و سخت است، علائم شدید تری را تجربه می کنند. وجود صافی کف پا در روند رشد و شکل گیری ساختاری های اندام تحتانی بسیار موثر است.
صافی کف پا چگونه درمان می شود؟
اگر صافی کف پا در طول دوران رشد برطرف نشده و فرد را اذیت کرد، می توان از روش های درمانی ساده زیر استفاده کرد:
- استفاده از کفش های مناسب که باعث حفظ قوس طولی کف پا می شوند.
- استفاده از کفی طبی
- استفاده از دارو های ضد التهاب غیر استروئیدی برای تسکین درد.
- استراحت و استفاده از یخ برای کاهش درد در ناحیه داخلی کف پا
- کاردرمانی برای درمان صافی کف پا
- درمان صافی کف پا با ورزش
- جراحی در صورت کارآمد نبودن مداخلات فوق
روش های جراحی برای اصلاح صافی کف پا عبارتند از:
- ترمیم تاندون کشیده یا پاره شده.
- اتصال یک یا چند استخوان به همدیگر برای اصلاح قوس طولی کف پا
- برش و تغییر شکل استخوان برای اصلاح راستای آنها
- استفاده از تکه ای از یک تاندون برای طویل کردن یا جایگزینی تاندون دیگر.
کاردرمانی در درمان صافی کف پا
هدف کاردرمانی رسیدن به حداکثر استقلال و به حداقل رساندن محدودیت ها می باشد. درد، برهم خوردن راستای صحیح استخوان های اندام تحتانی و… ممکن است مشکلاتی را برای فرد ایجاد کند. این مشکلات ممکن است سبب کاهش کیفیت زندگی و استقلال وی در انجام فعالیت های روزمره اش باشد.
کاردرمانی با به حداقل رساندن درد، افزایش انعطاف پذیری پا، تقویت عضلات ضعیف، تمرینات حس عمقی، و آموزش به بیمار جهت رسیدن به اهداف خود مداخلات خود را انجام می دهد. درمان صافی کف پا با ورزش در کنار کاردرمانی می تواند بسیار مفید و کارآمد باشد. مداخلات کاردرمانی شامل موارد زیر می باشد:
- مدیریت درد؛ شامل استراحت، اصلاح فعالیت ، سرما درمانی، ماساژ و داروهای ضد التهابی غیراستروئیدی می باشد.
- تمرینات دامنه حرکتی جهت افزایش انعطاف پذیری پا؛ با انجام حرکات دامنه حرکتی غیر فعال، کشش عضلات کوتاه شده در ساق پا و…
- تمرینات تقویتی؛ سبب تقویت عضلات ضعیف شده می شوند. تقویت این عضلات سبب تصحیح راستای استخوان های پا شده و قوس طولی کف پا را حفظ می کنند.
- تمرینات حس عمقی؛ سبب تقویت حس عمقی مفاصل، تصحیح راه رفتن و حفظ تعادل می گردند. این تمرینات در درمان صافی کف پا با
- ورزش می توانند بسیار مفید باشند.
- آموزش به بیمار می تواند شامل نحوه راه رفتن، چگونگی انجام فعالیت های روزمره زندگی و تمرینات خانگی برای درمان صافی کف پا باشد.
- تجویز کفش طبی و کفی های طبی توسط کاردرمانگر نیز می تواند به روند درمان کمک کند.
درمان صافی کف پا با ورزش
ورزش در کنار مداخلات کاردرمانی می تواند بسیار موثر باشد. این ورزش ها باید به نظر کاردرمانگر و با مشورت با وی انجام گیرد. از سری تمریناتی که ممکن است کاردرمانگر شما پیشنهاد کند، می توان موارد زیر را نام برد:
کشش روی پاشنه
- ایستاده و دست های خود را به حالت استراحت روی دیوار یا صندلی قرار دهید.
- یک پا را جلو قرار داده و پای دیگر را با زانوی صاف در پشت خود قرار دهید.
- هر دو پاشنه را محکم به زمین فشار دهید.
- ستون فقرات خود را صاف نگه دارید، سپس پای جلویی را خم کنید و خود را به داخل دیواره یا تکیه گاه فشار دهید. با این حرکت احساس کشیدگی در پای پشت و تاندون آشیل خواهید کرد.
- این وضعیت را به مدت 30 ثانیه حفظ کنید.
- در هر طرف 4 بار انجام دهید.
چرخش توپ تنیس زیر پا برای درمان صافی کف پا با ورزش
- روی صندلی نشسته و یک توپ تنیس را زیر زیر کف پای خود قرار دهید.
- تنهی خود را صاف نگهداشته و پای خود را روی توپ حرکت داده و توپ را چرخانید. روی قوس طولی کف پایتان تمرکز کنید.
- این کار را به مدت ۲ تا ۳ دقیقه انجام دهید. برای پای دیگر نیز همین کار را انجام دهید.
بالا بردن قوس طولی کف پا
- بایستید و پاهایتان را اندازه عرض لگن باز کنید.
- سعی کنید در تمام طول تمرین تماس انگشت های شستتان را با زمین حفظ کنید. وزن خود را به لبهی خارجی پا منتقل کنید و قوس طولی کف پا را تا جایی که می توانید بلند کنید.
- سپس آرام به حالت اولیه برگردید. با این کار به تقویت عضلات بلند کننده قوس طولی کف پا می پردازید.
- این تمرین را ۲ الی ۳ ست و در هر ست ۱۰ الی ۱۵ بار انجام دهید.
بلند کردن ساق پا
- در حالت ایستاده، پاشنه پا را تا جایی که می توانید بلند کنید.
- برای کمک به تعادل خود می توانید از صندلی یا دیوار استفاده کنید.
- وضعیت فوق را به مدت 5 ثانیه نگه دارید و سپس به سمت پایین قرار بگیرید.
- این تمرین را ۲ تا ۳ ست با ۱۵ الی ۲۰ بار تکرار انجام دهید.
بالا بردن قوس کف پا با پله جهت درمان صافی کف پا با ورزش
- روی پله ها بایستید و پای چپ خود را یک قدم جلوتر از پای راست خود قرار دهید.
- از پای چپ خود برای تعادل استفاده کنید، در حالی که پای راست خود را پایین می برید تا پاشنه شما پایین تر از پایه آویزان شود.
- سپس با تمرکز بر تقویت قوس طولی کف پا، آرام پاشنه راست خود را تا جایی که می توانید بلند کنید.
- قوس طولی کف پا را به سمت داخل بچرخانید زیرا زانو و ساق شما کمی به طرف چرخیده و باعث می شود قوس کف پای شما بالاتر برود.
- به آرامی به حالت اول بازگردید.
- در هر دو طرف ۲ تا ۳ ست با ۱۰ الی ۱۵ تکرار انجام دهید.
جمع کردن حوله با پا برای درمان صافی کف پا با ورزش
- روی یک صندلی بنشینید و یک حوله زیر پایتان قرار دهید.
- پاشنهی خود را به زمین فشار دهید و با انگشتانتان سعی کنید حوله را جمع کنید.
- پنجه پا را در تماس به زمین نگه دارید.
- چند ثانیه نگه دارید و رها کنید.
- این تمرین سبب تقویت قوس طولی کف ما می شود.
- این تمرین را ۲ تا ۳ ست با ۱۰ الی ۱۵ تکرار انجام دهید.
بلند کردن انگشتان پا
- در حالت ایستاده، انگشت شست خود را به زمین فشار دهید و چهار انگشت انگشت دیگر خود را بالا ببرید.
- سپس چهار انگشت پا را به زمین فشار دهید و انگشت شست را بلند کنید.
- هر بار ۵ الی ۱۰ بار انجام دهید، هر بلند کردن را به مدت 5 ثانیه نگه دارید.