درمان گردن کجی به روش های متعددی صورت می گیرد که یکی از بهترین آنها کاردرمانی و توانبخشی است. گردن کجی یا تورتیکولی اختلالی است که در آن گردن به یک طرف خم می شود و معمولا بیمار گزارش درد در ناحیه گردن یا شانه ها را دارد. در خم شدن معمولا حالتی را می بینیم که سر به یک سمت می رود و چانه به سمت مقابل. برای مثال از نظر ظاهری میبینیم که سر بیمار به سمت راست رفته و چانه او به سمت چپ. تورتیکولی ممکن است مادرزادی یا اکتسابی باشد و می تواند در نتیجه اختلال و آسیب در عضلات و عروق گردن به وجود آید. گاهی درد و شدت ناتوانی در این مشکل تا حدی زیاد است که بیمار در انجام کارهای روزمره زندگی با مشکل مواجه می شود.
درمان تورتیکولی به صورت جراحی یا غیر جراحی(دارودرمانی، کاردرمانی و توانبخشی، تزریق)است. درمان غیر جراحی تورتیکولی زمانی بهترین نتیجه را دارد که به موقع شروع شود و این مساله به خصوص در کودکان حائز اهمیت بیشتری است.
نمونه ای از تمرینات کاردرمانی در درمان گردن کجی را در زیر برای شما گذاشته ام:
.
.
تورتیکولی یا گردن کجی چگونه ایجاد می شود؟
در موارد مادرزادی به علت بد قرار گرفتن سر نوزاد در داخل رحم مادر و ایجاد فشار در ناحیه سر و گردن در مدت طولانی که نوزاد داخل رحم است، این مشکل به وجود می آید.در موارد اکتسابی معمولا به خاطر بد نشستن و قرارگیری موقعیت سر و گردن در حالت نامتناسب و همچنین آسیب به عضلات و عروق خونی گردن ایجاد می شود. این حالت ممکن است در همه ی افراد به وجود آید. در بسیاری از موارد هم تورتیکولی علت مشخصی ندارد که به این حالت گردن کجی ایدئوپاتیک یا تورتیکولی ایدئوپاتیک می گوییم.
انواع گردن کجی
گردن کجی موقت
این نوع گردن کجی معمولا بعد از یک الی دو روز از بین می رود و می تواند به خاطر موارد زیر باشد:
- التهاب در غدد لنفاوی
- عفونت گوش
- سرما
- هر نوع آسیب به سر و گردن که برای بیمار التهاب ایجاد کند
گردن کجی فیکس شده(تورتیکولی ثابت و ماندگار)
به این نوع، تورتیکولی مزمن نیز می گوییم که معمولا به خاطر آسیب عضلانی یا ساختار اسکلتی به وجود می آید.
گردن کجی عضلانی
شایع ترین نوع گردن کجی می باشد و بخاطر سفتی و کوتاهی در عضلات یک سمت گردن به وجود می آید.
سندرم کلیپل-فیل
این حالت مادرزادی که معمولا نادر است زمانی ایجاد می شود که مهره های گردن بد شکل می گیرند و دو مهره گردنی به هم می چسبند.
کودکانی که با این سندرم متولد می شوند گاهی در بینایی و شنوایی دچار مشکل هستند.
دیستونی گردنی
به این حالت نادر تورتیکولی اسپاسمودیک هم می گوییم که عضلات گردن در این حالت اسپاسم دارند و انقباض آنها ارادی و تحت کنترل بیمار نیست.
در دیستونی گردنی، گردن با انقباض غیر ارادی دردناک به طرفین (سمت چپ یا راست) یا جلو و عقب خم می شود. این مشکل برای هر فردی ممکن است به وجود آید اما بیشتر در افراد 40 تا 60 ساله دیده می شود و خانم ها را بیشتر از آقایان مبتلا می کند.
علایم گردن کجی
علایم تورتیکولی ممکن است کم کم شروع شود و با گذشت زمان افزایش یابند. معمول ترین این علایم شامل موارد زیر است:
- ناتوانی در حرکت سر به صورت عادی
- سفتی و درد گردن
- سر درد
- بالا بودن یکی از شانه ها نسبت به دیگری
- ورم در عضلات ناحیه گردن
- حرکت چانه به یک سمت
صورت کودکانی که به صورت مادرزادی به گردن کجی مبتلا می شوند ممکن است بی روح و نامتقارن به نظر برسد.
همچنین ممکن ایت تاخیر رشد حرکتی یا مشکل در بینایی و شنوایی را تجربه کنند
درمان گردن کجی
درمان گردن کجی به صورت کار تیمی بهترین پاسخ دهی به درمان را دارد که شامل موارد زیر است:
استفاده از داروهای ماسل ریلاکسانت برای شل کردن عضلاتی که در طول کوتاه خود قرار دارند(از جمله این داروها می توان به باکلوفن اشاره کرد).
در صورت عدم پاسخگویی می توان از دیسپورت(بوتاکس) در عضلات کوتاه شده به خصوص SCM استفاده کرد که در صورت نیاز طی دوره های ۶ ماهه تکرار می شود.
تکنیک های کاردرمانی پسیو(غیر فعال):
ریلیز(تکنیک آزاد سازی عضلاتی که کوتاه و سفت شده اند) و ماساژ ریلکسی در عضلات لترال فلکسور در سمتی که سر به آن سمت خم شده.
کشش به سمت مقابل سمتی که سر به آن طرف خم شده(حفظ ثبات در ناحیه گردن به هنگام کشش مساله مهمی است که باید به آن توجه داشت).
تکنیک های کاردرمانی اکتیو(فعال):
تقویت عضلاتی که بخاطر عدم فعالیت در طولانی مدت دچار آتروفی، کوتاهی و ضعف عملکرد شده اند.
مهم!
علاوه بر درمانی که در کلینیک های کاردرمانی برای درمان گردن کجی انجام می شود ممکن است متخصص کاردرمانی تمرینات مخصوصی جهت انجام در منزل به بیمار بدهد که پیگیری و انجام آنها نقش مهمی در بهبودی بیمار ایفا می کند.
اگر بیمار برای مدت طولانی به تورتیکولی مبتلا باشد با توجه به تغییری که در بادی ایمیج بیمار ایجاد شده ممکن است نیاز به کار بر روی بادی ایمیج و سلف کانسپت هم وجود داشته باشد.
استفاده از ارتزها هم نقش بسزا و بسیار مهمی در این بیماری دارد.
در انجام تمرینات فعال توصیه می شود تمرینات جلوی آئینه انجام شود یا به گونه ای باشد که فیدبک بینایی شنوایی یا دیگر فیدبک های حسی با تمرین همراه شود تا اثر یادگیری در تمرین افزایش یابد.